Bezorgdheid bij consumenten na mogelijke meetfouten slimme energiemeters

Een onderzoek van de TU Twente heeft aangetoond dat onder bepaalde, ongebruikelijke omstandigheden, digitale energiemeters, ook wel ‘slimme energiemeters’ genoemd, de verbruikte energie verkeerd opmeten en weergeven. Dit gegeven zorgde voor veel bezorgde consumenten. Consumentenprogramma Radar zette naar aanleiding van berichten en klachten van veel van hen een meldpunt op. Het meldpunt heeft tot nu toe reeds meer dan 2000 meldingen ontvangen van mensen die na het plaatsen van een slimme energiemeter onverwachts veel betaalden voor hun gas en elektriciteit.

Het meldpunt had nog een tweede, belangrijk nut. Het bleek voor consumenten moeilijk te zijn, gehoor te vinden bij de energieleveranciers. Zij zijn formeel het aanspreekpunt voor de consument, maar ze sturen de consument toch door naar de netbeheerder. De netbeheerder kon vervolgens niets doen. Aan het doorverwijzen moest een einde komen. Daarom heeft Jenny Huttinga van Netbeheer Nederland geregeld dat degene die een klacht hebben ingediend bij het meldpunt, een contactpersoon krijgen, die samen met hen het probleem onder de loep neemt. Anderen, die nog geen klacht hadden ingediend, zijn na vruchteloos doorverwijzen eveneens welkom bij Netbeheer Nederland voor het verkrijgen van een dergelijk contactpersoon. Daarnaast gaat Netbeheer Nederland workshops geven aan de klantenservicemedewerkers van energieleveranciers over de nieuwe, slimme energiemeters. Netbeheer Nederland zet zich hiermee in om de klachten van de slimme meters te onderzoeken.
Tegenover de klachten en meldingen van de consumenten, staat echter de garantie van de toezichthoudende instantie Agentschap Telecom. Het Agentschap Telecom beweert namelijk dat de slimme meters inderdaad betrouwbaar zijn. De toezichthouder kwam met dit bericht naar buiten nadat Vereniging Eigen Huis om bevestiging van de betrouwbaarheid van de meters had gevraagd. Volgens het Agentschap Telecom ontstaan foutieve meterstanden onder abnormale omstandigheden. Het is nog nooit aangetoond dat een meter in een huishouden foutieve metingen doet.

Netbeheer Nederland heeft in lijn hiermee een stappenplan ontwikkeld, waarmee men het energiegebruik van de eigen woning kan controleren. De eerste stap is om na te gaan, of het energieverbruik sowieso afwijkt van het te verwachten gebruik. De tweede stap is nagaan of het energieverbruik afwijkt van dat van gelijkende huishoudens. De derde stap is eens te onderzoeken, wat de stijging van de energiekosten kan verklaren buiten een niet goed functionerende slimme energiemeter. Het kan zijn dat een nieuw huishoudelijk apparaat onverwachts veel stroom heeft gebruikt. Netbeheer Nederland wijst er op dat dit de meerafwijking vaak verklaart. Tenslotte is er nog stap vijf, het aanvragen van een doormeting bij de netbeheerder. Een doormeting kan technische oorzaken vinden of juist uitsluiten.

Nederland is zo groen nog niet

De vijf grootste stroomleveranciers nemen samen 80 procent van de marktaandeel in, volgens de jaarlijkse duurzame ranglijst van Consumentenbond, Natuur & Milieu, Greenpeace en milieuorganisatie Wise. Deze vijf leveranciers gebruiken nog steeds vooral fossiele bronnen en kernenergie. Van alle 34 onderzochte stroomleveranciers halen er twee derde een cijfer onder de 6 en dit betekent dat zij geen bijdrage leveren aan de verduurzaming van stroom in Nederland volgens het rangschikking systeem.


Deze bedrijven dragen niet bij aan de verduurzaming van de Nederlandse stroommarkt, of werken deze zelfs tegen. Ze investeren relatief weinig in duurzame energie uit wind en zon, maar kiezen vooral voor stroominkoop tegen bodemprijzen,” aldus de organisaties die dit onderzoek hebben uitgevoerd. Onderaan de ranglijst staat Essent met een score van 3, terwijl deze wel tot de vijf grootste leveranciers behoort. Uit deze grootste vijf zakken de stroomleveranciers DELTA, van een 4.4 naar 3.7, en E.ON, van 4.8 naar 4.6, vergeleken met het vorige jaar. De score van Nuon stijgt, daarentegen, van 3.9 naar 4.3. De laatste uit de ‘grote vijf’ is Eneco, die ook als enigste een voldoende score behaalt met een 7.

Het gemiddelde van alle energie leveranciers is dan wel matig gestegen van (van 5.4 naar 5.6) maar 19 van de 34 kregen een lagere beoordeling dan in 2015. Over het algemeen halen voornamelijk de kleinere, nieuwe bedrijven een hogere score. Qurrent, DE Unie en Pure Energie halen alledrie een score van 10. De onderzoekers concluderen: “De markt als geheel vergroent echter te traag om de klimaatafspraken te halen die Nederland in Parijs heeft gemaakt. Daarvoor zullen ook de andere leveranciers versneld moeten overschakelen naar meer groene stroom.”

Bedrijven als Essent en Nuon hebben hun ontevredenheid over de onderzoeksmethode uitgedrukt. Zij menen dat het klein aantal bedrijven die hoog scoren zelf geen energie opwekken maar alleen doorverkoop van stroom levert. Dit leidt volgens hen tot een onhelder beeld dat geschetst wordt. Het is echter geen verassing dat Eneco een score van 7 behaalt, aangezien zij een intensief programma hebben opgesteld dat zicht richt op de verduurzaming van energie. Hierdoor blijft Eneco toch een stapje voorlopen op de andere grote leveranciers, ten opzichte van duurzaamheids ontwikkeling.

Door middel van de Eneco TUe reikt Eneco elk jaar de titel Energie Professional van Het Jaar uit. Deze titel wordt uitgereikt aan de meest innovatieve en effectieve inzendingen van studenten in hun afstudeerjaar. De winnaars van 2016 krijgen gratis toegang tot de Strategie Summit Energie & Utilities 2017 (ter waarde van €1.295) samen met gratis deelname aan een van de opleidingen van Post Hoger Onderwijs Energiekunde, met keuze uit Duurzame Energie, Inkoop van Energie of Energiebeheer.


Eneco kan echter niet als enigste energie leverancier een voldoende scoren, als Nederland de afspraak die in Parijs werd gemaakt wilt nakomen. Misschien moeten de rest van de ‘grote vijf’ een voorbeeld nemen aan Eneco en meer zoeken naar innovatieve oplossingen die met groene stroom verder kunnen groeien.

Prepaid energiemeters en de invloed van zonne- en windenergie

De energiemarkt verandert in rap tempo, enerzijds met het oog op de betalingen en de kosten, anderzijds vanwege de duurzame ontwikkelingen die er plaatsvinden. In Engeland is men gestart met de introductie van prepaid energiemeters die uitsluitend werken wanneer er voldoende tegoed beschikbaar is, in Nederland werken we aan innovaties op het gebied van zonne- en windenergie. Uit de huidige vooruitzichten blijkt dat we al eerder op een omslagpunt kunnen rekenen, waardoor ze de prijs van bijvoorbeeld gas kunnen gaan drukken.

Steeds meer Britse gezinnen met een prepaid energiemeter
De kosten van energie lopen de laatste jaren al nauwelijks op, al zijn er in Groot-Britannië toch steeds meer gezinnen die de energierekening niet meer kunnen betalen. De rechter verplicht hen gebruik te maken van een prepaid energiemeter, waarbij ze tegoed dienen aan te kopen om energie af te kunnen nemen. Het is een antwoord van de energiebranche op het groeiende aantal afsluitingen, als het gevolg van mensen die hun energierekening niet willen of kunnen betalen.

Omslagpunt komt eerder
In Nederland blijkt uit een rapport van ABN AMRO’s economisch bureau dat de kosten voor energie sneller af zullen nemen, dankzij de ontwikkelingen op het gebied van zonne- en windenergie. Volgens de economen van de bank kunnen zonne- en windenergie al tussen 2040 en 2050 een dominante rol gaan spelen binnen de energiemix, waardoor ze de kosten van het dominante gas gaan drukken. Het omslagpunt komt wat dat betreft eerder dan veel mensen hadden verwacht. De economen stellen zelfs dat een volledige overname van duurzame elektriciteit voor 2050 niet onwaarschijnlijk is, waardoor de kosten daarvoor sterk terug zullen lopen.

Effect op de prijs
Bovendien kan de ontwikkeling van duurzame energiebronnen een gunstige invloed hebben op de prijs van het gas. Volgens de economen van ABN AMRO zal gas de komende tientallen jaren nog een relevante rol blijven spelen in Nederland, er is veel vernieuwing nodig om deze energiebron van het toneel te krijgen. De prijs van gas zal echter wel degelijk onder druk komen te staan, op het moment dat we op meer grote schaal gebruik gaan maken van duurzame alternatieven. Er lijken wat dat betreft gunstige tijden aan te komen voor de consument op de energiemarkt, de tarieven zullen de komende jaren verder omlaag kunnen.

Consumentenorganisaties berekenen dat gratis cadeaus energieleveranciers vaak dure aankopen vormen

Diverse energieleveranciers problemen klanten over de streep te trekken door hen dure gadgets aan te bieden, volgens de leveranciers vaak ‘gratis’ bij een contract voor één of meerdere jaren. Uit berekeningen van zowel de Vastelastenbond als de Consumentenbond blijkt echter dat deze ‘gratis’ cadeaus vaak een dure sigaar uit eigen doos vormen. De beide consumentenorganisaties namen bijvoorbeeld de aanbiedingen bij Oxxio onder de loep en keken naar de slimme thermostaat Toon van Eneco. Wat blijkt? Consumenten betalen op basis van een 4-jarig energiecontract en hoge vastrechtkosten zo’n €800 voor het apparaat, dat hen ‘gratis’ wordt beloofd.

Een iPhone 6+ voor de dubbele prijs
De kosten voor een gadget bij Oxxio liggen nog een stuk hoger, daar kunnen klanten bijvoorbeeld gebruik maken van een 3-jarig energiecontract met een iPhone 6+ voor ‘slechts €349’. Uit berekeningen van de Vastenlastenbond blijkt echter dat de actie van Oxxio in de praktijk een stuk duurder uitvalt. Zij betalen uiteindelijk €1.393 voor de smartphone, die in de winkel zo’n €600 goedkoper is! Consumenten betalen een hoog vastrecht, hoge abonnementskosten en flinke tarieven voor hun energie. Met name Oxxio en Eneco berekenen zeer hoge bedragen, die ze aan de andere kant de mogelijkheid biedt om cadeaus uit te delen. Het vastrecht bij Oxxio kost bijvoorbeeld €1.044 in 3 jaar tijd, terwijl het bij BudgetEnergie al voor een vastrecht van €143,28 mogelijk is om er 3 jaar klant te zijn.

Bovendien ligt het leveringstarief bij de energieleveranciers die cadeaus aanbieden vaak hoger. Het tarief voor gas ligt gemiddeld zo’n 3 cent per kubieke meter hoger. Dat lijkt misschien een klein verschil, maar zorgt er bij de afname over 3 – 4 jaar voor dat consumenten eigenlijk zelf voor de aankoop van hun gadgets betalen. Bovendien berekent Eneco bijvoorbeeld €3,50 per maand aan abonnementskosten voor Toon, gedurende een periode van 48 maanden leidt dat tot €168 aan extra inleg.

Dure iPad Air of een laptop
Ook de Consumentenbond dook in de ‘gratis cadeaus’ die een aantal energieleveranciers aanbieden en richtte zich daarbij specifiek op de iPad Air of Lenovo-laptop die Oxxio haar klanten aanbiedt. Het gaat samen met een energiecontract voor een periode van 3 jaar, waarbij de gadget het mogelijk maakt het verbruik inzichtelijk te maken. Uit de berekeningen van de Consumentenbond blijkt bijvoorbeeld dat de energiekosten over 3 jaar zo’n €1.018 hoger uitvallen dan bij een concurrerende energieleverancier. Na aftrek van de aanschafprijs van €369 voor een iPad Air blijft er een verschil over van €649, aan extra kosten bovenop die voor het apparaat dat consumenten dus eigenlijk zelf kopen.

Consumenten die gebruik maken van de Lenovo laptop kunnen rekenen op een minder groot nadeel, zij betalen over een periode van 3 jaar dezelfde te hoge prijs van ruim €1.000 voor hun energie, maar krijgen daar een laptop ter waarde van €579 bij. Dat betekent echter dat er nog ruim €439 aan te hoge kosten overblijven. Het lijkt wat dat betreft de moeite waard om een goedkoop energiecontract af te sluiten en zelf naar de winkel te gaan om een iPhone, een iPad of een laptop aan te schaffen.

Heb ik iets aan een dubbele meter?

Bent u de dubbele meter tegengekomen bij het vergelijken van energie en bent u benieuwd wat dat inhoudt? Houd er rekening mee dat lang niet iedereen deze heeft zitten. Het gaat om een zogeheten tweetandenmeter, die tijdens de piek- en dalmomenten aparte meterstanden bijhoudt. Tijdens de daluren betaalt u een lager bedrag per kWh. Het is in een aantal gevallen financieel aantrekkelijk om een dubbele meter te installeren, iets waar de ConsuWijzer een handige vuistregel voor heeft opgesteld.

Vuistregel van de ConsuWijzer
De ConsuWijzer stelt dat het verstandig is om een dubbele meter te kiezen op het moment dat u jaarlijks 3.500 kWh aan energie of meer verbruikt. Bovendien dient u de helft van de energie tijdens de daluren te gebruiken. In dat geval is het verstandig om voor het dubbeltarief te gaan. Het is afhankelijk van uw leverancier, het verbruik, de regio waarin u woont en de tijdstippen waarop u energie gebruikt of het in uw geval verstandig is om een dubbele meter te laten installeren. Maak een berekening van het mogelijke voordeel en weeg dit af tegen de kosten van de nieuwe meter.

Kosten van de nieuwe meter
Indien u gebruik wenst te maken van het dubbeltarief en er op dit moment een standaardmeter beschikbaar is dient u een nieuwe te laten plaatsen. Houd er rekening mee dat dit ongeveer €100 aan kosten met zich mee zal brengen. Neem de kosten mee in de berekening van het voordeel, om na te gaan of het in uw geval daadwerkelijk een goed idee is om over te stappen. Heeft u al een dubbele meter zitten? Dan is het uiteraard een stuk gemakkelijker om deze overstap te maken en te profiteren van het lagere tarief dat u gaat betalen.

Standaard dubbele meter
In sommige plaatsen krijgt iedere woning standaard een dubbele meter, waardoor u die hoe dan ook tot uw beschikking heeft. Dat wil echter niet zeggen dat u ook daadwerkelijk een lager tarief betaalt in de daluren. U kunt dit nakijken op de jaarnota die u heeft ontvangen. Heeft u deze nog niet eerder gekregen? Dan is het verstandig om dit na te vragen bij uw leverancier van elektriciteit. In veel van de gevallen wordt er gewoon een enkeltarief gerekend, maar heeft u dankzij de dubbele meter wel de mogelijkheid om over te stappen naar het dubbele tarief.